Belangrijke mijlpaal bereikt met klimaatfonds voor arme landen

Op de openingsdag van de VN-klimaattop in Dubai werd een belangrijke mijlpaal bereikt: alle tweehonderd VN-landen kwamen overeen om een klimaatschadefonds op te zetten, gericht op het bieden van hulp aan arme landen na klimaatrampen. Dit akkoord volgde op een eerdere beslissing tijdens de klimaattop in Egypte vorig jaar, waarbij werd vastgesteld dat een dergelijk fonds nodig was, maar de details nog uitgewerkt moesten worden.

Het voorlopige akkoord over deze details werd eerder deze maand bereikt, waarbij de Verenigde Arabische Emiraten als voorzitter van de top de beslissing op de openingsdag wilden bekrachtigen om te voorkomen dat het fonds als drukmiddel gebruikt zou worden in latere onderhandelingen.

Het klimaatschadefonds zal aanvankelijk beheerd worden door de Wereldbank, hoewel geen enkel land verplicht is om financiële steun te bieden. Rijke landen worden 'opgeroepen' om bij te dragen, terwijl andere landen slechts 'aangemoedigd' worden om geld in te leggen. De Verenigde Arabische Emiraten zelf beloofden direct een bijdrage van 100 miljoen dollar (92 miljoen euro), terwijl de EU-landen gezamenlijk minstens 225 miljoen euro zullen bijdragen, waarvan een groot deel afkomstig is van Duitsland. De exacte Nederlandse bijdrage is nog niet bekend.

De overeenkomst is het resultaat van moeilijke onderhandelingen tussen onder andere de Europese Unie, de Verenigde Staten en ontwikkelingslanden. Een compromis werd bereikt waarbij het fonds voorlopig vier jaar onder de Wereldbank valt, met de mogelijkheid tot verandering na deze periode. Armere landen wilden eigenlijk niet dat het fonds onder de Wereldbank zou vallen vanwege de vermeende machtspositie van de VS binnen die organisatie.

Wopke Hoekstra, de nieuwe Eurocommissaris voor het klimaat, benadrukte voorafgaand aan de klimaattop de noodzaak van financiële steun van landen die niet traditioneel gezien worden als grote bijdragers.

Ontwikkelingslanden dringen aan op aanzienlijke financiering tijdens de klimaattop om het klimaatschadefonds te voeden. Madeleine Diouf Sarr, voorzitter van een VN-coalitie van 47 van de minst ontwikkelde landen, benadrukte het belang van deze vooruitgang voor klimaatrechtvaardigheid, maar waarschuwde dat een leeg fonds niet zal helpen bij het bieden van steun aan mensen die getroffen zijn door klimaatrampen.

Simon Stiell, de VN-klimaatchef, drong er bij de deelnemers van de top op aan om het "fossiele tijdperk" achter zich te laten en waarschuwde voor de ernstige consequenties als dit niet gebeurt.

De controversiële voorzitter van de top, sultan Ahmed Al Jaber, ontkende berichten dat zijn team van plan was om olie- en gasdeals te bespreken tijdens de top. Hij benadrukte dat landen over twee weken in de slotverklaring moeten beslissen over de toekomst van fossiele brandstoffen. Nederland is een van de landen die pleit voor een verklaring om uiteindelijk volledig af te stappen van olie, gas en kolen, maar wereldwijde steun voor dit standpunt ontbreekt momenteel nog.