Wie is als producent aansprakelijk voor een gebrekkig product?

De aansprakelijkheid van producenten voor gebrekkige producten heeft een aparte regeling in het Burgerlijk Wetboek. Het betreft een risicoaansprakelijkheid die wordt aangenomen op het moment dat een product gebrekkig blijkt te zijn. Dit is het geval wanneer een product niet de veiligheid biedt die men daarvan mag verwachten. Als dit komt vast te staan, heeft de producent slechts een beperkt aantal verweren die hij kan voeren.

Wie als producent kan worden aangemerkt is echter niet altijd zo voor de hand liggend. Hierover ging een uitspraak van de Rechtbank Noord-Holland van 31 oktober 2024. De gepubliceerde uitspraak kunt u hier teruglezen.

Wat ging er aan deze zaak vooraf?
Op 21 juni 2022 reed verzoekster in deze zaak op haar elektrische fiets toen het frame langs een lasnaad in twee delen brak. Hierdoor is zij gevallen en liep zij letsel op. De fiets was van het merk Victoria en verzoekster had die ruim drie jaar geleden gekocht bij een fietsenwinkel. In de tussenliggende periode heeft verzoekster de fiets twee keer naar de fietsenwinkel gebracht voor een onderhoudsbeurt en toen zijn er geen gebreken geconstateerd.

Verzoekster stelt Victoria Fietsen aansprakelijk voor de door haar geleden schade. De eigenaar van dit merk, het Duitse Hermann Hartje (hierna: ‘HH’), geeft echter aan dat hij niet de producent is en verwijst verzoekster door naar de Tsjechische onderneming 4EVER. Die wijst echter op zijn beurt aansprakelijkheid af. Nadat verzoekster zich weer tot HH wendt, wijst ook hij aansprakelijkheid van de hand. Verzoekster start vervolgens deze deelgeschilprocedure en verzoekt de rechtbank te bepalen dat HH en 4EVER beiden hoofdelijk aansprakelijk zijn voor haar schade.

Een gebrekkig product
Eerst beoordeelt de rechtbank of er sprake is van een gebrekkig product. Bij de beoordeling of een product de veiligheid biedt die men daarvan mag verwachten, worden alle omstandigheden in aanmerking genomen en in het bijzonder de manier waarop het product werd gebruikt. In dit geval oordeelt de rechtbank dat verzoekster de fiets op een normale manier heeft gebruikt. In die gevallen mag worden aangenomen dat het product gebrekkig is, onder voorbehoud van tegenbewijs van de werkgever. Dit was echter niet geleverd. Bovendien lag er een rapport waarin het losscheuren van het frame werd gewijd aan een slechte lasverbinding.

Wie is de producent?
De rechtbank constateert dat ‘producent’ een feitelijk en geen juridisch begrip is. Of een bedrijf als producent kan worden aangemerkt is afhankelijk van de betreffende omstandigheden. Belangrijke vragen zijn onder meer of het bedrijf wezenlijke bestanddelen aan het product heeft toegevoegd of dat het bedrijf het product zelf in het verkeer heeft gebracht. Ook is relevant of iemand zich als producent voordoet door zijn naam, merk of een ander teken op het product aan te brengen.

4EVER heeft aangegeven dat hij enkel verantwoordelijk was voor het assembleren van de verschillende onderdelen van de fiets. Hiervoor kreeg hij instructies van HH. Daarnaast werd het frame werd al volledig gelast aan 4EVER geleverd. 4EVER was dus niet verantwoordelijk voor het laswerk. Op basis van deze informatie concludeert de rechtbank dat 4EVER geen wezenlijke bestanddelen toevoegde en dat hij de fiets niet in het verkeer heeft gebracht. De instructies kwamen bovendien vanuit HH. 4EVER kan dus niet worden aangemerkt als producent van de fiets.

De rechtbank meent dat HH wel als producent kan worden aangemerkt. Ondanks de verweren van HH neemt de rechtbank aan dat Victoria Fietsen een merknaam van HH is. Dit blijkt onder meer uit het feit dat HH bepaalt welke onderdelen nodig zijn voor de Victorie fietsen en dat HH zich als merkeigenaar presenteerde in zijn opdracht aan 4EVER.

Op grond van deze conclusie oordeelt de rechtbank dat HH aansprakelijk is voor de letselschade die verzoekster heeft opgelopen na haar val van de fiets. HH wordt ook veroordeeld in de proceskosten van deze procedure.

Conclusie
De regeling van productaansprakelijkheid komt de consument tegemoet vanwege de lastige positie waarin die verkeert op het moment dat een gebrekkig product tot schade leidt. De moderne productieprocessen achter een product zijn ingewikkeld en voor de consument niet inzichtelijk. Het kan in bepaalde gevallen erg lastig zijn om te bepalen wie nu eigenlijk de aansprakelijke partij is. Daarom kunnen verschillende partijen als producent worden aangemerkt. In dit geval was het degene die zich als merkeigenaar had gepresenteerd.