Voorstellen voor mildere, menselijkere en makkelijkere schadeafhandeling

Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) heeft de maatschappelijke organisaties en de overheid een vergaand pakket met voorstellen aangeboden waarmee de schadeafhandeling milder, menselijker en makkelijker kan worden. Het geheel omvat een hersteloperatie die de komende jaren miljarden euro’s aan extra schadevergoedingen betekent.

Met het aanbieden van dit pakket vraagt het IMG de Tweede Kamer en het kabinet snel een ruimere wettelijke bevoegdheid te bieden, zoals de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen aanbeveelt. Naast verruiming van bevoegdheid dringt het IMG erop aan dat de overheid voldoende financiële middelen beschikbaar stelt voor de voorstellen.

‘Persoonlijk merkbaar maken’
“Een veilig en schadevrij huis moet ook in Groningen en Drenthe normaal zijn. We moeten alles doen wat daarvoor nodig is. Dat is het uitgangspunt. Zet daarom vooral in op herstel van schade, eenvoud in toekomstige schadeafhandeling en verbeteringen voor gedupeerden persoonlijk merkbaar maken”, zegt bestuursvoorzitter Bas Kortmann van het IMG.

De belangrijkste voorstellen:

Voor fysieke schade, zoals scheuren in woningen en gebouwen

• Zet vooral in op daadwerkelijk herstel. Bied Groningers de mogelijkheid alle schade te laten herstellen door een aannemer. Het IMG voldoet de facturen. Voor de meest ernstige situaties zorgt het IMG voor een aannemer.

• Bied voor toekomstige schade een vaste vergoeding per beving, van bijvoorbeeld 2.500 euro in de kern van het bevingsgebied. Breid daarnaast de aanpak met een forfaitaire vergoeding voor reeds ontstane schade uit voor mensen die geen herstel via een aannemer willen.

• Er moet een integrale aanpak van alle verzakkingschade komen, waarbij ook de problemen bij Norg en Grijpskerk worden betrokken. Uitgangspunt daarbij is duurzaam herstel met verbetering voor funderingen met oog op toekomstige schade.

Voor immateriële schade, leed en verdriet:

• Trek de vergoeding voor minderjarigen gelijk met die van volwassenen. Bied iedereen binnen een gezin dezelfde vergoeding uitgaande van de hoogste vergoeding die een van de gezinsleden krijgt.

• Verhoog de huidige bedragen voor immateriële schade naar het niveau dat de overheid bij andere compensatieregelingen ook biedt. Vergoed daarbij niet alleen het leed door de schade, maar ook het leed veroorzaakt door het versterkingsprogramma.

• Bied vanuit de overheid een breed pallet van voorzieningen voor psychosociale hulp en speciaal voor kinderen en jongeren een programma voor verbetering van ontwikkelingskansen zodat hen weer perspectief geboden wordt.

Voor waardedaling, van woningen en gebouwen:

• Beslecht de grensdiscussies en betrek ook postcodes bij het waardedalingsgebied die nu buiten de boot vallen zoals in Annerveenschekanaal en Zoutkamp.

• Zorg voor een coulante regeling voor waardedaling van bedrijfspanden waarmee ondernemers in Groningen en Drenthe worden gecompenseerd.

Voor bijzondere situaties en groepen gedupeerden:

• Voorzie agrariërs van één specialist vanuit het IMG die met voldoende mandaat alle materiële schade snel en eenvoudig kan afhandelen. Bied mensen met erfgoedpanden en andere ondernemers meer financiële ondersteuning, bijvoorbeeld door hogere vaste vergoedingen.

• Geef voorrang aan adressen waar vaak nieuwe schade is en bied deze gedupeerden extra begeleiding. Schik lang lopende dossiers, ook in bezwaar, met een coulante oplossing.

Politieke keuzes cruciaal
Voor elk van de voorstellen zijn weer tal van onderliggende keuzes nodig. Het IMG kan daarvoor alle benodigde informatie leveren, zoals het aantal adressen waar het om gaat, de schadeafhandeling die er tot op heden plaatsvond en de uitvoeringsconsequenties. Vervolgens is het aan de politiek om een afweging te maken, daarbij voorzien van ideeën en wensen van maatschappelijke organisaties. Zo maakt het nogal verschil of voor alle 360.000 woonadressen in het effectgebied van bevingen voor een bepaalde aanpak wordt gekozen of voor een deel ervan (zoals de kern van het bevingsgebied).Totale vergoeding 5 tot 10 miljard euro

Uitgaande van een coulante schadeafhandeling die milder, menselijker en makkelijker is gaat het om een schadevergoeding van 5 tot 10 miljard euro bovenop de huidige, door het IMG reeds toegekende 1,63 miljard euro. Dit is nog los van de nieuwe schade die door nieuwe bevingen (en andere bodembeweging) ontstaat en dit is ook los van de benodigde uitvoeringskosten. Het IMG heeft daarbij voor dit moment geen onderscheid gemaakt tussen welk deel van het bedrag onder de aansprakelijkheid van de NAM zou moeten vallen. Uitgangspunt is het bieden van een oplossing waarbij de wensen van de Groningers centraal staan.

Wat betekent dit voor nu?
Komende tijd zal het IMG in nauw gesprek met maatschappelijke organisaties, ministerie van EZK en vertegenwoordigers van onder meer erfgoed, ondernemers en agrariërs de voorstellen nader uitwerken. Afhankelijk van politieke besluitvorming kunnen de voorstellen vervolgens in de praktijk worden gebracht. Voor sommige voorstellen zal de uitvoering zeker een half jaar tot een jaar voorbereidingstijd vergen. Het IMG roept de politiek dan ook op snel tot besluitvorming te komen.

Voor lopende regelingen en aanpakken is de inzet om geen vertraging te veroorzaken, ook al zijn er later mogelijk extra inspanningen nodig om bijvoorbeeld besluiten over schademeldingen te herzien. Voor nieuwe regelingen wordt telkens afgewogen of de start ervan meest verstandig is. Het IMG heeft daarom het lastige besluit genomen om een pas op de plaats te maken met de start van de regeling voor immateriële schade voor minderjarigen. Achterliggende gedachte is dat als het gelijktrekken van de vergoeding naar het niveau van volwassenen snel mogelijk is, dat beter direct bij de start van de uitvoering kan worden meegenomen. Dat voorkomt ruis en onduidelijkheid.

Meer informatie
In deze infographic staan de maatregelen nog eens samengevat en in bijgaand document is het geheel van de denkrichting, de uitgangspunten en de voorstellen terug te vinden.