Verbond onderzoekt de impact van corona op het aantal ziekmeldingen

Zoekend naar de impact van corona op het aantal ziekmeldingen en de gemiddelde ziekteduur is het Verbond in de data van verzuimverzekeraars gedoken. Vooral Omikron heeft voor een toename in het aantal ziekmeldingen gezorgd.

“Eenduidige conclusies trekken is nog moeilijk, omdat veel factoren van invloed zijn geweest op het ziekteverzuim. We blijven de ontwikkelingen goed monitoren, zo houden we inzicht in wat er gebeurt als corona weer de kop opsteekt”, zegt directeur Harold Herbert van het Verbond.

 

“Het Verbond heeft voor deze eerste inventarisatie gekeken naar de data van verzuimverzekeraars. We hebben daarbij gekeken naar ontwikkelingen bij kleinere werkgevers en zelfstandigen. Het is juist deze groep die het risico op ziekteverzuim verzekerd heeft. Verzekeraars nemen een aanzienlijk deel van de verzuimmarkt voor hun rekening. Vooral kleinere werkgevers met minder dan 50 werknemers hebben het verzuimrisico bij een verzekeraar ondergebracht. Het is daarom voor ons belangrijk om de ontwikkelingen te monitoren en deze kennis te delen met andere partijen.

Door corona waren er in het eerste kwartaal van 2020 gelijk 31% meer ziekmeldingen. Dat is niet verrassend te noemen. De vaccinatieprogramma’s waren nog niet begonnen en er was een tekort aan beschermingsmiddelen. Wat je ziet is dat het beeld in de periode daarna sterk wisselt. Zo is er een ‘substitutie-effect’. Het aantal ziekmeldingen als gevolg van bijvoorbeeld griep is afgenomen. We hebben ook vastgesteld dat lockdowns leidden tot minder ziekmeldingen. Op zich logisch, wie thuiswerkt heeft minder kans om besmet te raken. We hebben de indruk dat wie thuiswerkt een hogere drempel ervaart om zich met milde klachten ziek te melden. Ook zien we dat steunmaatregelen tot gevolg hadden dat mensen minder snel werden ziek gemeld. Het personeel van werkgevers die hun bedrijfsactiviteiten moesten staken zat immers tijdelijk thuis.”
 

Piek in maart 2020
Daarnaast is opvallend dat er in maart 2020 een absolute piek was in het aantal ziekmeldingen. Een jaar later, toen de steunmaatregelen van kracht waren en veel mensen thuiswerkten, kwam de derde golf. Deze leidde niet echt tot meer meldingen. Met de komst van de meer besmettelijke Omikron variant eind 2021 zagen verzekeraars wel een toename van het aantal ziekmeldingen. Dat mensen er sneller van herstelden had een neerwaarts effect op de gemiddelde verzuimduur.

Werknemers die in 2020 of 2021 ziek zijn geworden, bleven gemiddeld genomen langer ziek. Het kortdurend verzuim neemt af ten opzichte van de jaren ervoor. Tot 2020 herstelde ongeveer 60% van de zieke werknemers binnen één week. In 2020 en 2021 is dit afgenomen tot 52%. De langere herstelduur is het resultaat van meerdere factoren. Een deel van de besmette werknemers kreeg te maken met langdurige ziekteverschijnselen. Daarnaast heeft het langere herstel ook te maken met de door corona verlengde wachttijden voor hartoperaties en andere behandelingen. “We zien bovendien dat re-integreren lastiger verloopt, onder andere door lockdowns en door thuiswerken. We denken dat de impact van corona groter is dan het aantal zieken dat door werkgevers is gemeld”, aldus Harold Herbert.

Zelfstandigen

“Het ziekteverzuim onder zelfstandigen is normaal gesproken lager dan bij andere groepen. Ze gaan in de regel ook sneller weer aan het werk. Maar we zien ook zelfstandigen die als gevolg van corona langdurig ziek zijn. We hebben daar specifiek naar gekeken. Deze groep heeft na ruim een jaar nog altijd klachten en kan niet of beperkt werken. Dat beeld komt overeen met andere onderzoeken en analyses over de effecten van ‘Long COVID’ (onder andere bij het UWV).

Deze eerste meting toont aan dat corona op verschillende manieren van impact is op het ziekteverzuim en de herstelduur. Er is echter ook nog veel onbekend over wat op langere termijn de gevolgen zullen zijn. We vinden het daarom belangrijk om de verzuimcijfers te blijven monitoren, omdat het ons inzicht geeft in wat er gebeurt als corona weer de kop opsteekt.”