Het OM mag op basis van onderzoek verzekeraars fraudeverdachten vervolgen

Uit een uitspraak van afgelopen week via een hoger beroep door Het Haagse Hof blijkt dat het Openbaar Ministerie (OM) verdachten van verzekeringsfraude mag vervolgen op basis van onderzoek door verzekeraars.

In deze zaak heeft Het Hof zich gebogen over twee verschillende varianten, waarbij het door de verzekeraar uitgevoerde fraudeonderzoek met of zonder verdere tussenkomst van de politie heeft geleid tot vervolging van de verdachte. Het Hof staat positief tegenover de variant waarbij door de verzekeraars verzameld bewijsmateriaal bij de aangifte aan de politie wordt overgedragen. De politie hoort daarna de verdachte. Daardoor is er in deze zaak sprake van een opsporingsonderzoek, aldus Het Hof. Opsporingsonderzoek door bij wet aangewezen opsporingsambtenaren, zoals politie en de officier van justitie, vindt de rechter hierbij van doorslaggevend belang, omdat “deze bepalingen het fundament vormen voor een integere en onafhankelijke rechtspraak die de waarheidsvinding tot doel heeft.”

Het doel van de rechtszaken was om een juridisch oordeel te krijgen van het Gerechtshof over de mogelijkheden van publieke-private samenwerking tussen verzekeraar en Openbaar Ministerie binnen de kaders van het strafvorderlijke systeem. En meer specifiek: een antwoord op de vraag of de dossiervorming door de fraudeonderzoekers van private partijen voldoende en adequaat is om verdachten strafrechtelijk te kunnen vervolgen. In een variant, waarbij sprake is van minimaal opsporingsonderzoek, is dit volgens de rechter het geval. In de twee andere zaken, waarbij vervolging heeft plaatsgevonden zonder tussenkomst van de politie, heeft Het Hof de niet-ontvankelijkheid van het OM gehandhaafd.

Veel fraude jaarlijks ontdekt
Verzekeraars ontdekten ook in 2020 weer veel gevallen (circa 13.000) van fraude. Zij wisten daarmee te voorkomen dat een bedrag van ruim 88 miljoen euro onterecht is uitgekeerd aan fraudeurs. Richard Weurding, algemeen directeur van het Verbond, vindt het positief dat de rechter nu groen licht geeft om, uiteraard onder de door Het Hof benoemde waarborgen, samen met het OM het fraudeonderzoek door verzekeraars naar de toekomst toe voort te zetten. “Opsporen is de primaire taak van de overheid,” benadrukt Weurding, “maar we zijn blij zijn dat de professionals in fraudebestrijding van verzekeraars een bijdrage kunnen leveren aan de aanpak van verzekeringsfraude onder de regie van de politie en het OM. Zeker als je bedenkt dat elk Nederlands gezin euro’s te veel premie per jaar betaalt door verzekeringsfraude, is het belangrijk dat we hiertegen blijven strijden en nieuwe oplossingen zoeken.”

Experiment
De zaken zijn onderdeel van een ‘proeftuin’, een samenwerking tussen het OM, de politie en het Verbond van Verzekeraars om verzekeringsfraude vaker te vervolgen. Op verzoek van politie en OM werkt het Verbond van Verzekeraars mee aan dit experiment, waarbij verzekeraars voor een zeer belangrijk deel de dossiervorming op zich nemen voor het OM. Op deze manier wil de verzekeringssector bijdragen aan het aanpakken en terugdringen van verzekeringscriminaliteit. Het experiment bestaat tot nu toe uit drie zaken, waarbij van alle drie afgelopen week de uitspraak in hoger beroep heeft plaatsgevonden.

NB Elisa Benhaim, partner Legaltree, en Martina Smit, partner Van Steenderen MainportLawyers, zijn in dit onderwerp gedoken. Lees hier hun reactie.