Onderzoek Eerlijke Geldwijzer naar beleggingen verzekeraars

Uit nieuw onderzoek door de Eerlijke Verzekeringswijzer naar beleggingen van de negen grootste verzekeraars in Nederland blijkt dat verzekeraars meer dan vijf miljard euro investeren in bedrijven die wapens leveren aan strijdende partijen in conflictgebieden zoals Jemen.

Het gaat om wapenleveranties van veertien bedrijven aan bijvoorbeeld Saoedi-Arabië. Dat land maakt in Jemen heel veel burgerslachtoffers met luchtaanvallen. Bij verzekeraars ASR, CZ, Menzis en VGZ werden geen beleggingen in deze bedrijven gevonden. 

Volgens het rapport is de grootste investeerder in wapenbedrijven Allianz. Deze Duitse verzekeraar, met 1,3 miljoen klanten in Nederland, investeerde 3,8 miljard euro in alle veertien wapenbedrijven. Bijvoorbeeld meer dan een miljard in General Electric, dat de Saoedische gevechtsvliegtuigen van motoren voorziet en deze onderhoudt. Bij de gevechten in Jemen zijn sinds 2015 meer dan 112 duizend mensen gedood, vaak tijdens luchtaanvallen. 

Aegon investeert in vrijwel dezelfde bedrijven bijna 1,1 miljard. De Nederlandse verzekeraar investeert bijvoorbeeld 250 miljoen in Lockheed Martin, dat Saoedi-Arabië de afgelopen jaren voorzag van gevechtshelikopters en raketten. NN Group investeert iets meer dan 100 miljoen euro in zes bedrijven. Achmea en Vivat (bekend van merken als Zwitserleven en Reaal) beleggen relatief kleine bedragen in één van de onderzochte bedrijven.

In het vandaag gepubliceerde artikel gepubliceerde in de Telegraaf hebben Aegon en NN laten weten dat zij niet beleggen in bedrijven die actief zijn met controversiële wapens zoals bijvoorbeeld clustermunitie en kernwapens of bedrijven die wapens leveren aan landen waarvoor een wapenembargo geldt van de VN-Veiligheidsraad, de VS of de EU. Volgens de verzekeraars gelden strikte regels rond deze beleggingen en worden alle investeringen vooraf gescreend.

In de Telegraaf staat verder dat Allianz aangeeft dat het onderzoek is gericht op wereldwijde investeringen van verzekeraars. Het Nederlandse premiegeld wat is geïnvesteerd is te verwaarlozen. De investeringen komen voornamelijk uit de activiteiten van Allianz als internationale vermogensbeheerder. In die rol voert Allianz de beleggingskeuzes van andere professionele partijen uit.

ASR, CZ, Menzis en VGZ investeren volgens het onderzoek niet in de wapenbedrijven. CZ, Menzis en VGZ hebben echter geen enkel beleid rond wapenhandel. Dergelijk beleid is wel belangrijk, om te voorkomen dat ze in de toekomst alsnog in foute wapenbedrijven investeren. ASR heeft wel heel goed beleid op dit onderwerp. Achmea en Vivat verbeterden hun beleggingsbeleid rond wapens wel.

Wat heeft Eerlijke Geldwijzer precies onderzocht?
Het onderzoek is gericht op de veertien grootste bedrijven die wapens leveren aan 49 landen die nu in gewapend conflict zijn, of die de mensenrechten ernstig schenden. Het leveren van wapens aan zulke landen staat op gespannen voet met een EU-richtlijn en een VN-verdrag. Daarin staat namelijk dat er geen wapens moeten worden geleverd als het risico bestaat dat ze worden gebruikt in oorlog of voor mensenrechtenschendingen. 

Desondanks zijn er bedrijven die wapens leveren aan landen als Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), India, Pakistan of Tsjaad. De Nederlandse overheid beperkte vanwege de oorlog in Jemen al in 2016 de wapenexport naar Saoedi-Arabië vrijwel volledig, en eind 2018 ook die naar de VAE. De verzekeraars beleggen dus desondanks in wapenbedrijven in andere landen, die wel wapens leveren aan deze landen. Zo profiteren ze uiteindelijk van oorlog. 

Het Verbond van Verzekeraars heeft naar aanleiding van het rapport door de Eerlijke Geldwijzer de volgende reactie gepubliceerd. 

De Eerlijke Verzekeringswijzer is een samenwerkingsverband van Amnesty, Milieudefensie, Oxfam Novib, PAX en World Animal Protection.