Plan en klimaatlabel noodzakelijk voor klimaatbestendige woningvoorraad

Klimaatverandering is de oorzaak van een breed scala aan problemen, variërend van extreme wateroverlast en funderingsschade tot hittestress. Om deze uitdagingen aan te pakken, dringen hoofdeconomen Marieke Blom, Ester Barendregt en Sandra Phlippen van respectievelijk ING, Rabobank en ABN AMRO aan op dringende actie om Nederland op de lange termijn klimaatbestendig te maken.

Het rapport 'Klimaatverandering en de Nederlandse woningmarkt', waarin de impact op de woningmarkt wordt belicht, benadrukt de noodzaak van ingrijpende veranderingen. Een deel van de huiseigenaren heeft ondersteuning nodig om de overgang naar duurzaamheid haalbaar te maken. Volgens Marieke vormt de grootste kostenpost de investering in energie-efficiëntie, die jaarlijks ongeveer 1% van het bbp tot 2050 bedraagt, van toepassing op zowel koop- als huurwoningen.

Particulieren worden geconfronteerd met verschillende obstakels bij het verduurzamen van hun woningen. Er bestaat bijvoorbeeld onduidelijkheid over de financiële voordelen en de waardestijging van de woning als gevolg van duurzaamheidsmaatregelen. Ook ervaren mensen weerstand tegen de complexiteit van het verduurzamingsproces. Bovendien blijkt uit het rapport dat het rendabel maken van een woning energieneutraal vaak niet haalbaar is, terwijl hogere energiebelastingen met name druk uitoefenen op huishoudens met lagere inkomens.

Het aanpassen van stedelijke openbare ruimtes aan klimaatgerelateerde uitdagingen en het herstellen van funderingsschade vormen respectievelijk de tweede en derde grootste kostenposten. Opvallend genoeg blijken geplande dijkversterkingen tegen overstromingen het minst kostbaar te zijn. Desondanks kan de waarde van woningen dalen door het inschatten van het risico op schade, hoewel klimaatbestendig bouwen juist een waardestijging kan opleveren.

Er bestaat echter het risico dat deze maatregelen leiden tot een verdere tweedeling in de samenleving, waarbij huiseigenaren met hogere inkomens eerder investeren in klimaatbestendige oplossingen, waardoor bestaande ongelijkheden toenemen. Daarnaast kunnen de kosten van klimaatadaptatie en woningschade worden doorgeschoven naar toekomstige kopers, vooral jongvolwassenen, die mogelijk onvoldoende geïnformeerd zijn en daardoor te veel betalen voor hun eerste woning.

Om deze uitdagingen aan te pakken, bepleiten de economen een aantal maatregelen. Dit omvat onder meer het ontwikkelen van een klimaatlabel op woningniveau, waarbij overheid, hypotheekverstrekkers, verzekeraars en taxateurs samenwerken om potentiële kopers te informeren over klimaatrisico's en -kosten. Daarnaast wordt aanbevolen om het Fonds Duurzaam Funderingsherstel uit te breiden, zodat eigenaren bij klimaatschade ondersteuning kunnen krijgen. Ten slotte benadrukken de economen de noodzaak voor de overheid om normen vast te stellen voor klimaatbestendige en energieneutrale woningbouw, waarbij een verduurzamingsplicht bij woningaankoop wordt voorgesteld om de kosten eerlijker te verdelen.