Allianz Global Wealth Report 2023: Uit met de pret
Op 26 september heeft Allianz zijn veertiende Global Wealth Report gepubliceerd met een analyse van vermogen en schuld van huishoudens in bijna 60 landen.
- Annus horribilis: wereldwijde financiële activa van particuliere huishoudens gedaald met 2,7%, sterkste afname sinds de financiële crisis
- Weggevaagd: na inflatiecorrectie lagen de wereldwijde financiële activa slechts 6,6% hoger dan het niveau van 2019 – in West-Europa nam het reële vermogen af met 2,6%
- Geen wind mee: gemiddelde groei van financiële activa schommelt de komende drie jaar hoogstwaarschijnlijk tussen 4% en 5%
- Broekriem aantrekken: sterke afname van de groei van schulden van huishoudens en van de schuldquote
- Soms doet het gewoon pijn: Nederlandse spaarders leden bijzonder grote verliezen (-11,8%), doordat hun afhankelijkheid van verzekeringen/pensioenen 'bestraft' werd door de omslag van de rente
2022 was een annus horribilis voor spaarders. Activaprijzen daalden volgens de algehele trend over de hele linie. Het resultaat was een dramatische daling van 2,7% van de wereldwijde financiële activa van particuliere huishoudens1, de sterkste afname sinds de wereldwijde financiële crisis in 2008. De groeicijfers van de drie belangrijkste beleggingscategorieën verschillen echter aanzienlijk. Terwijl effecten (-7,3%) en verzekeringen/pensioenen (-4,6%) een sterke terugval doormaakten, lieten bankdeposito's met 6,0% een sterke groei zien. Over het geheel genomen gingen financiële activa ter waarde van EUR 6,6 biljoen verloren en bedroegen de totale financiële activa eind 2022 EUR 233 biljoen. De daling was het sterkst in Noord-Amerika (-6,2%), gevolgd door West-Europa (- 4,8%). Azië daarentegen – met uitzondering van Japan – liet nog steeds relatief sterke groeicijfers zien. Ook de financiële activa van China groeiden aanzienlijk, met een toename van 6,9%. Maar vergeleken met het voorgaande jaar (+13,3%) en het langetermijngemiddelde van de afgelopen 20 jaar (+15,9%) was dit een behoorlijk teleurstellende ontwikkeling. De opeenvolgende lockdowns hebben duidelijk hun tol geëist.
Weggevaagd
Ondanks forse verliezen lagen de wereldwijde financiële activa van huishoudens eind vorig jaar (nominaal) nog altijd bijna 19% hoger dan het niveau van vóór de COVID-19-pandemie. Na inflatiecorrectie viel bijna twee derde van de (nominale) groei ten prooi aan prijsstijgingen, waardoor de reële groei in drie jaar tijd afnam tot een schamele 6,6%. Terwijl in de meeste regio's de reële vermogensgroei nog enigszins aanhield, is de situatie in West-Europa anders: alle nominale stijgingen werden weggevaagd, het reële vermogen over 2019 daalde met 2,6%.
'Jarenlang klaagden spaarders over de nulrente', aldus Ludovic Subran, hoofdeconoom bij Allianz. 'Maar de échte vijand van de spaarder is inflatie. En niet alleen sinds de inflatiestijging na COVID-19. Zo is in Nederland het vermogen per hoofd van de bevolking de afgelopen 20 jaar verdrievoudigd, maar na inflatie bedraagt die stijging nog slechts 34%. Dat geeft al aan dat slim sparen en meer financiële kennis noodzakelijk zijn, ook al blijft inflatie lastig te bedwingen. Zonder een aantal prikkels en subsidies voor langetermijnsparen zullen de meeste spaarders het zwaar kunnen krijgen.'
Geen wind mee
Na de daling in 2022 zouden de wereldwijde financiële activa in 2023 weer moeten gaan groeien. Dit wordt hoofdzakelijk ondersteund door de (tot nu toe) positieve ontwikkeling op de aandelenmarkten. Over het geheel genomen verwachten we dat de wereldwijde financiële activa toenemen met circa 6%, ook rekening houdend met een verdere 'normalisering' van het spaargedrag. Gezien de wereldwijde inflatie van ongeveer 6% in 2023 zou spaarders nóg een jaar van reële verliezen op hun financiële activa bespaard moeten blijven.
'De vooruitzichten voor de middellange termijn zijn echter tamelijk wisselend', zegt Kathrin Stoffel, medeauteur van het rapport. 'We hebben geen monetaire of economische wind mee. De gemiddelde groei van de financiële activa schommelt de komende drie jaar hoogstwaarschijnlijk tussen 4% en 5%, uitgaande van een gemiddeld rendement op de aandelenmarkten. Maar net zoals het weer door de klimaatverandering steeds extremer wordt, zijn er in het nieuwe geopolitieke en economische landschap meer marktschommelingen te verwachten. "Normale" jaren worden eerder uitzondering dan regel.'
Broekriem aantrekken
De omslag van de rente was ook duidelijk merkbaar aan de passivazijde op de balans van de particuliere huishoudens. Nadat de wereldwijde particuliere schuld in 2021 was gestegen met 7,8% nam de groei vorig jaar aanzienlijk af tot 5,7%. De sterkste daling was te zien in China, waar de schuldengroei van 5,4% van het afgelopen jaar de tot op heden laagst genoteerde was. Eind 2022 bedroegen de totale schulden van huishoudens wereldwijd EUR 55,8 miljard. Terwijl de kloof tussen schuld en economische groei toenam tot 3,9 procentpunt, is de schuldquote (schulden uitgedrukt in een percentage van het bbp) in 2022 met meer dan 2 procentpunt aanzienlijk gedaald, namelijk tot 66,1%.
Dat betekent dat de schuldquote voor particuliere huishoudens weer terug is op ongeveer het niveau van het begin van dit millennium: een opmerkelijke mate van stabiliteit die eigenlijk niet past in het wijdverbreide verhaal van een wereld die omkomt in de schulden. Toch zijn er op de wereldwijde schuldenkaart aanzienlijke verschuivingen opgetreden. In de eerste plaats wordt de ontwikkeling in geavanceerde economieën gekenmerkt door stabiliteit. De meeste opkomende markten daarentegen hebben hun schuldquote de afgelopen twee decennia sterk zien stijgen. China voert de lijst aan met een percentage dat met maar liefst 61% meer dan verdrievoudigd is.
Soms doet het gewoon pijn
De bruto financiële activa van Nederlandse huishoudens daalden in 2022 met maar liefst 11,8%, verreweg de sterkste afname in de eurozone (-4,6%). De oorzaak ligt voor de hand: de beleggingscategorie verzekeringen/pensioenen – met een portefeuilleaandeel van bijna 60% de overheersende beleggingscategorie in Nederland – daalde 20,3% in waarde 'dankzij' de omslag van de rente. Tijdens de wereldwijde financiële crisis hielp de afhankelijkheid van deze beleggingscategorie Nederlandse spaarders om die crisis zonder kleerscheuren te doorstaan (+9,5% in 2008), maar deze keer deed het gewoon pijn. Ook effecten lieten een terugslag zien, al was die erg klein (-0,6%). Bankdeposito's daarentegen bleven met 7,2% sterk groeien.
Veranderend spaargedrag speelt hierin een rol: terwijl Nederlandse spaarders nieuwe spaartegoeden in 2022 met 25,8% terugbrachten tot EUR 60,4 miljard verhoogden ze juist de bestedingan vers kapitaal aan bankdeposito's met 5,4% (tot EUR 38,7 miljard).
En in tegenstelling tot de andere grote economieën in de eurozone leek de flirt met de kapitaalmarkten tijdens de pandemie in Nederland van korte duur: in 2022 waren spaarders weer nettoverkopers van effecten, nadat ze het jaar ervoor voor een recordbedrag van EUR 18,2 miljard hadden aangekocht.
Vergeleken met 2019, het jaar vóór de pandemie, zijn de financiële activa al 3,1% lager. Na inflatiecorrectie zijn Nederlandse spaarders veel 'armer', aangezien hun vermogen 16,5% aan koopkracht heeft ingeboet.
De schuldengroei nam af tot 3,5%, tegen 4,2% in 2021. Uiteindelijk daalden de netto financiële activa met een forse 18,1%. Met een netto financieel vermogen per hoofd van de bevolking van EUR 103.120 is Nederland nog altijd het rijkste land in de eurozone. Toch zakte het in de lijst van de 20 rijkste landen (financiële activa per hoofd van de bevolking, zie tabel) van de 10e naar de 9e plaats.
Weggevaagd
Ondanks forse verliezen lagen de wereldwijde financiële activa van huishoudens eind vorig jaar (nominaal) nog altijd bijna 19% hoger dan het niveau van vóór de COVID-19-pandemie. Na inflatiecorrectie viel bijna twee derde van de (nominale) groei ten prooi aan prijsstijgingen, waardoor de reële groei in drie jaar tijd afnam tot een schamele 6,6%. Terwijl in de meeste regio's de reële vermogensgroei nog enigszins aanhield, is de situatie in West-Europa anders: alle nominale stijgingen werden weggevaagd, het reële vermogen over 2019 daalde met 2,6%.
'Jarenlang klaagden spaarders over de nulrente', aldus Ludovic Subran, hoofdeconoom bij Allianz. 'Maar de échte vijand van de spaarder is inflatie. En niet alleen sinds de inflatiestijging na COVID-19. Zo is in Nederland het vermogen per hoofd van de bevolking de afgelopen 20 jaar verdrievoudigd, maar na inflatie bedraagt die stijging nog slechts 34%. Dat geeft al aan dat slim sparen en meer financiële kennis noodzakelijk zijn, ook al blijft inflatie lastig te bedwingen. Zonder een aantal prikkels en subsidies voor langetermijnsparen zullen de meeste spaarders het zwaar kunnen krijgen.'
Geen wind mee
Na de daling in 2022 zouden de wereldwijde financiële activa in 2023 weer moeten gaan groeien. Dit wordt hoofdzakelijk ondersteund door de (tot nu toe) positieve ontwikkeling op de aandelenmarkten. Over het geheel genomen verwachten we dat de wereldwijde financiële activa toenemen met circa 6%, ook rekening houdend met een verdere 'normalisering' van het spaargedrag. Gezien de wereldwijde inflatie van ongeveer 6% in 2023 zou spaarders nóg een jaar van reële verliezen op hun financiële activa bespaard moeten blijven.
'De vooruitzichten voor de middellange termijn zijn echter tamelijk wisselend', zegt Kathrin Stoffel, medeauteur van het rapport. 'We hebben geen monetaire of economische wind mee. De gemiddelde groei van de financiële activa schommelt de komende drie jaar hoogstwaarschijnlijk tussen 4% en 5%, uitgaande van een gemiddeld rendement op de aandelenmarkten. Maar net zoals het weer door de klimaatverandering steeds extremer wordt, zijn er in het nieuwe geopolitieke en economische landschap meer marktschommelingen te verwachten. "Normale" jaren worden eerder uitzondering dan regel.'
Broekriem aantrekken
De omslag van de rente was ook duidelijk merkbaar aan de passivazijde op de balans van de particuliere huishoudens. Nadat de wereldwijde particuliere schuld in 2021 was gestegen met 7,8% nam de groei vorig jaar aanzienlijk af tot 5,7%. De sterkste daling was te zien in China, waar de schuldengroei van 5,4% van het afgelopen jaar de tot op heden laagst genoteerde was. Eind 2022 bedroegen de totale schulden van huishoudens wereldwijd EUR 55,8 miljard. Terwijl de kloof tussen schuld en economische groei toenam tot 3,9 procentpunt, is de schuldquote (schulden uitgedrukt in een percentage van het bbp) in 2022 met meer dan 2 procentpunt aanzienlijk gedaald, namelijk tot 66,1%.
Dat betekent dat de schuldquote voor particuliere huishoudens weer terug is op ongeveer het niveau van het begin van dit millennium: een opmerkelijke mate van stabiliteit die eigenlijk niet past in het wijdverbreide verhaal van een wereld die omkomt in de schulden. Toch zijn er op de wereldwijde schuldenkaart aanzienlijke verschuivingen opgetreden. In de eerste plaats wordt de ontwikkeling in geavanceerde economieën gekenmerkt door stabiliteit. De meeste opkomende markten daarentegen hebben hun schuldquote de afgelopen twee decennia sterk zien stijgen. China voert de lijst aan met een percentage dat met maar liefst 61% meer dan verdrievoudigd is.
Soms doet het gewoon pijn
De bruto financiële activa van Nederlandse huishoudens daalden in 2022 met maar liefst 11,8%, verreweg de sterkste afname in de eurozone (-4,6%). De oorzaak ligt voor de hand: de beleggingscategorie verzekeringen/pensioenen – met een portefeuilleaandeel van bijna 60% de overheersende beleggingscategorie in Nederland – daalde 20,3% in waarde 'dankzij' de omslag van de rente. Tijdens de wereldwijde financiële crisis hielp de afhankelijkheid van deze beleggingscategorie Nederlandse spaarders om die crisis zonder kleerscheuren te doorstaan (+9,5% in 2008), maar deze keer deed het gewoon pijn. Ook effecten lieten een terugslag zien, al was die erg klein (-0,6%). Bankdeposito's daarentegen bleven met 7,2% sterk groeien.
Veranderend spaargedrag speelt hierin een rol: terwijl Nederlandse spaarders nieuwe spaartegoeden in 2022 met 25,8% terugbrachten tot EUR 60,4 miljard verhoogden ze juist de bestedingan vers kapitaal aan bankdeposito's met 5,4% (tot EUR 38,7 miljard).
En in tegenstelling tot de andere grote economieën in de eurozone leek de flirt met de kapitaalmarkten tijdens de pandemie in Nederland van korte duur: in 2022 waren spaarders weer nettoverkopers van effecten, nadat ze het jaar ervoor voor een recordbedrag van EUR 18,2 miljard hadden aangekocht.
Vergeleken met 2019, het jaar vóór de pandemie, zijn de financiële activa al 3,1% lager. Na inflatiecorrectie zijn Nederlandse spaarders veel 'armer', aangezien hun vermogen 16,5% aan koopkracht heeft ingeboet.
De schuldengroei nam af tot 3,5%, tegen 4,2% in 2021. Uiteindelijk daalden de netto financiële activa met een forse 18,1%. Met een netto financieel vermogen per hoofd van de bevolking van EUR 103.120 is Nederland nog altijd het rijkste land in de eurozone. Toch zakte het in de lijst van de 20 rijkste landen (financiële activa per hoofd van de bevolking, zie tabel) van de 10e naar de 9e plaats.
Geplaatst op 28-09-2023
< Vorige
Share on:
