Mag de verzekeraar terugkomen op erkenning aansprakelijkheid

Op 25 mei 2023 heeft de rechtbank Den Haag zich in een deelgeschil gebogen over de vraag of de verzekeraar kon terugkomen op de volledige erkenning van aansprakelijkheid. Het betrof een zaak waarbij een motorrijder betrokken was geraakt bij een verkeersongeval en de verzekeraar van de betrokken auto aansprakelijk was gesteld.

Wat was er aan de hand?
Een motorrijder is betrokken geraakt bij een verkeersongeval. Het slachtoffer kwam in botsing met een auto, dit heeft tot onder andere hersenletsel geleid. De verzekeraar van de auto, Unigarant, is hiervoor aansprakelijk gesteld. Bij deze aansprakelijkstelling is verwezen naar het politierapport, waaruit blijkt dat de automobilist geen voorrang verleende en dat daardoor een aanrijding ontstond. Uit het politiedossier blijkt niet met welke snelheid er door partijen werd gereden. Wel is aangegeven dat er een kleine kans bestond dat het dossier nog gewijzigd of aangevuld zou worden.

Unigarant erkende aanvankelijk volledige aansprakelijkheid voor het ongeval. Hierop begonnen partijen met het regelen van de schade. Later ontving Unigarant een verkeersongevallenanalyse waarin werd gesteld dat het slachtoffer de maximumsnelheid zou hebben overschreden, waardoor de bestuurder van de auto vanwege de beperkte zichtbaarheid geen voorrang kon verlenen. De conclusie van de analyse is dat als de motorrijder zich aan de maximumsnelheid had gehouden, deze in alle gevallen vóór de plek van het ongeval tot stilstand zou zijn gekomen. Unigarant heeft daarop de volledige aansprakelijkheidserkenning herroepen en stelde dat verzoeker mogelijk eigen schuld had aan het ongeval.

Toetsingskader
De vraag die opkomt is in hoeverre en onder welke omstandigheden de verzekeraar mag terugkomen op een aansprakelijkheidserkenning. Volgens vaste rechtspraak (Hoge Raad 10 januari 1992, ECLI:NL:HR:1992:ZC0470) kan de verzekeraar in beginsel niet zonder meer terugkomen op een eenmaal gedane erkenning van aansprakelijkheid, tenzij er sprake is van bedrog of andere omstandigheden die een zwaarwegend beroep op de redelijkheid en billijkheid rechtvaardigen. Deze benadering is later bevestigd en uitgewerkt in latere uitspraken.

Het voorgaande betekent dat een verzekeraar niet zomaar mag terugkomen op een volledige erkenning van aansprakelijkheid, tenzij er nieuwe feiten en omstandigheden aan het licht komen die een ander licht werpen op de aansprakelijkheid van de verzekerde van Unigarant. De verzekeraar zal moeten aantonen dat het naar redelijkheid onaanvaardbaar is om aan de volledige erkenning van aansprakelijkheid te worden gehouden. De beoordeling van de rechter of daar sprake van is, is altijd afhankelijk van alle omstandigheden van het geval.

Standpunt van de partijen
Het slachtoffer verzoekt de rechtbank om in dit deelgeschil te beslissen dat Unigarant ten onrechte de volledige erkenning van de aansprakelijkheid heeft ingetrokken en om te beslissen dat Unigarant de volledige schade moet vergoeden. Hiertoe wordt aangevoerd dat er voldoende aanleiding bestond voor Unigarant om nader onderzoek te verrichten. Omdat Unigarant dit heeft nagelaten en de aansprakelijkheid volledig en zonder voorbehoud heeft erkend, is zij hieraan gebonden. Volgens Unigarant werpt de verkeersongevallenanalyse een dusdanig ander licht op de zaak dat het onaanvaardbaar zou zijn om haar aan de volledige erkenning van aansprakelijkheid te houden. Het tegenverzoek van Unigarant is om een percentage eigen schuld van het slachtoffer vast te stellen.

Oordeel van de rechtbank
Ten aanzien van het verzoek van het slachtoffer overweegt de rechtbank dat, voorafgaand aan de aansprakelijkheidserkenning, de aard en ernst van het opgelopen letsel en de onzekerheid over de snelheid waarmee betrokkenen reden, aanleiding kunnen zijn voor nader onderzoek naar de toedracht van het ongeval en/of het maken van een voorbehoud bij het erkennen van aansprakelijkheid. Er staat in dit geval echter vast dat Unigarant niet beschikte over stukken waaruit een mogelijke overschrijding van de snelheidslimiet moest blijken. Op het moment van het volledig erkennen van de aansprakelijkheid was voor Unigarant alleen bekend dat de verzekerde ten onrechte geen voorrang verleende en dat hierdoor een aanrijding ontstond. De rechtbank oordeelt daarom dat deze omstandigheden geen aanleiding gaven tot nader onderzoek of het maken van een voorbehoud bij het erkennen van de aansprakelijkheid. De omstandigheden dat zwaar fysiek letsel is opgelopen en het ten tijde van de erkenning bestaan van ‘een kleine kans dat er nog een wijziging/aanvulling komt’ op het politierapport, zijn in dit geval onvoldoende zwaarwegend. Volgens de rechtbank zou het op basis van de nieuwe bevindingen uit de analyse naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn om Unigarant aan de volledige erkenning van de aansprakelijkheid te houden. De rechtbank heeft het verzoek van het slachtoffer dan ook afgewezen.

Wat betreft het tegenverzoek van Unigarant overweegt de rechtbank dat in het deelgeschil onvoldoende duidelijk is geworden of, en in welke mate, het slachtoffer eigen schuld had aan het ongeval. Ook het tegenverzoek is afgewezen.

Conclusie
Deze zaak illustreert hoe de context en de beschikbare informatie voor de verzekeraar van doorslaggevend belang zijn bij het beoordelen van de vraag of de verzekeraar gebonden is aan de eerdere erkenning van de aansprakelijkheid. Voor slachtoffers van ongevallen is het belangrijk om in een vroeg stadium de juiste informatie te delen en juridisch advies in te winnen.