Tijd voor een terugkeer naar de fundamenten van risicobeheer

Het begin van het jaar markeerde de terugkeer van het jaarlijkse World Economic Forum in Davos, Zwitserland, met als thema 'Samenwerking in een gefragmenteerde wereld'. Al meer dan 50 jaar brengt het Forum in Davos bedrijfsleiders, regeringen, academici en deskundigen uit het maatschappelijk middenveld samen om de meest dringende uitdagingen van de wereld aan te pakken en te bespreken.

Geschreven door Ludovic Subran, hoofdeconoom bij Allianz

Gelijktijdig met dit globale evenement wordt de Allianz Risk Barometer 2023 gepubliceerd, een jaarlijkse enquête onder meer dan 2.700 bedrijfsleiders, risicomanagers, makelaars en verzekeringsspecialisten over de hele wereld die wij al 12 jaar produceren. 


Net als vorig jaar zien we in het onderzoek van dit jaar dat cyberincidenten en bedrijfsonderbreking, inclusief verstoring van de toeleveringsketen, voor een op de drie bedrijven hoog op de prioriteitenlijst staan. Macro-economische gevaren zoals de terugkeer van de inflatie, de volatiliteit van de financiële markten en de recessie stijgen van de tiende naar de derde plaats, terwijl de energiecrisis nieuw is in het onderzoek en meteen de vierde plaats inneemt. Deze twee bedreigingen vormen een groot risico voor een kwart van de ondervraagde bedrijven en vervangen in de ogen van veel managers de gevaren van natuurrampen, die op jaarbasis van de derde naar de zesde plaats zakken, en klimaatverandering, wat naar de zevende plaats zakt.
 

Er wordt veel gesproken over 'polycrisis' of 'permacrisis' en het risicobewustzijn is de afgelopen drie jaar toegenomen door exponentiële, systemische en probabilistische schokken zoals pandemieën, oorlog en klimaatverandering. Deze context vraagt om een terugkeer naar de fundamenten van risicobeheer. Als we de ongrijpbare 'zwarte zwanen', die de auteur en statisticus Nassim Nicholas Taleb zo dierbaar zijn, niet kunnen opsporen, is het van essentieel belang de 'grijze neushoorns' op te sporen, zoals analist Michele Wucker ze noemt - de zeer waarschijnlijke bedreigingen met grote gevolgen, die toch verwaarloosd worden. 
 

Risico is niets anders dan de combinatie van een gevaar met een kwetsbaarheid. Die kwetsbaarheid kan worden onderverdeeld in een bepaalde mate van blootstelling en een groter of kleiner vermogen om het hoofd te bieden. We kunnen proberen de gevaren te beperken, maar het zijn in de eerste plaats onze eigen kwetsbaarheden waarvoor we ons moeten hoeden: chronische onderinvestering in handels- en energie-infrastructuur, in plaats van het vooruitzicht van disfuncties in de toeleveringsketen of stroomuitval; te grote afhankelijkheid van China of Rusland, in plaats van mogelijke grenssluitingen of sancties; beheer van onze liquide middelen, voorraden en financiële soliditeit, in plaats van het schrikbeeld van tekorten, inflatie of slinkende overheidsinterventies. Gevaren zijn vaak het spiegelbeeld van onze eigen passiviteit. Risicobeheer in het bedrijfsleven is het verminderen van kwetsbaarheid, en dus aanleg, en het ontwikkelen van mechanismen voor verzachting en aanpassing.

 
Dus ja, in Davos werd gesproken over energie- en voedselcrises, hoge inflatie en lage groei, sociale kwetsbaarheid en geopolitiek. Maar de fundamentele kwestie moet veerkracht zijn, en niet alleen in Davos. Veerkracht ligt in ons vermogen om schokken in een snel evoluerende en complexer wordende wereld te weerstaan, te absorberen, te herstellen en ons eraan aan te passen, om weer op te veren en te bloeien. Als het gaat om cyber- of klimaatrisico's kan de kwestie van preventie verwateren door enerzijds degenen die protesteren dat het hun nooit zal overkomen en anderzijds degenen die wachten tot regeringen hen uit de brand helpen als het ooit gebeurt. De zwakke energiediversificatie die we de afgelopen 10 maanden bij bedrijven hebben gezien, is hiervan het bewijs.
 

Die grijze neushoorns aanpakken is een waardevol voornemen aan het begin van het jaar. Het is misschien even onaantrekkelijk als op dieet gaan na de feestdagen of weer gaan sporten, maar in de bestuurskamer openhartig praten over deze superrisico's en opvallende kwetsbaarheden is essentieel.