Structurele oplossingen nodig voor risico’s viskotters

De Onderzoeksraad voor Veiligheid publiceert vandaag de bevindingen naar aanleiding van het kapseizen en zinken van de Urker viskotters UK-165 Lummetje en UK-171 Spes Salutis. Deze twee voorvallen maakten indringend duidelijk dat de boomkorvisserij niet zonder gevaren is. Tijdens het onderzoek constateerde de Raad op deze schepen een veiligheidsrisico met betrekking tot de stabiliteit. Dit risico was dusdanig ernstig dat in april 2021 door de Raad al een tussentijdse waarschuwing werd uitgebracht.

Op 28 november 2019 verging de viskotter UK-165 Lummetje in de kustwateren nabij Texel. De twee bemanningsleden kwamen hierbij om het leven. Uit het onderzoek bleek dat de kotter eerst kapseisde en daarna zonk. In december 2020, terwijl het onderzoek naar de UK-165 al in volle gang was, kapseisde de UK-171 Spes Salutis. De driekoppige bemanning van dit schip kon ternauwernood worden gered. Deze twee voorvallen maakten duidelijk dat bij dit type schepen de stabiliteit snel en gevaarlijk kan verslechteren als gevolg van asymmetrische beladingstoestanden. Deze bevinding werd versterkt door ook bij de TX-21 Pieter van Aris, een ander type kotter, de stabiliteit bij asymmetrische beladingstoestanden te berekenen.

Reëel risico op kapseizen door asymmetrische beladingstoestanden
Dat de stabiliteit verslechtert bij asymmetrische beladingstoestanden is op zichzelf niet onbekend, maar het feit dat dit snel en gevaarlijk gebeurt wel. Dit vergroot het risico op kapseizen. Voor de Raad vormde dit de aanleiding om, vooruit lopend op de publicatie van vandaag, in april 2021 een tussentijdse waarschuwing uit te brengen. Deze waarschuwing moest bemanningen van soortgelijke viskotters als de UK-165 en de UK-171 op de hoogte brengen van de geconstateerde risico’s, zodat zij hiernaar konden handelen.

Certificeringstraject boomkorkotters
De visserijsector heeft naar aanleiding van de waarschuwing direct stappen ondernomen. Naast het informeren van bemanningen op viskotters en andere bij de Nederlandse zeevisserij betrokken partijen, wordt er ook gewerkt aan het ontwikkelen van structurele oplossingen om het risico te verkleinen.

In het certificeringstraject voor boomkorkotters worden asymmetrische beladingstoestanden niet meegenomen bij het berekenen van de stabiliteit. Met het rapport beveelt de Onderzoeksraad de Minister van Infrastructuur en Waterstaat aan om dit voortaan wel te doen, zoals de wet ook voorschrijft. Daarnaast doet de Raad verschillende aanbevelingen die moeten leiden tot preventieve maatregelen, kennisontwikkeling en aanpassingen van het scheepsontwerp voor de huidige en toekomstige viskotters. Alertheid op het veiligheidsrisico blijft echter ten allen tijden van groot belang.

Breder onderzoek kottervloot noodzakelijk
Het vandaag gepubliceerde onderzoek richt zich op boomkorkotters met een lengte van minder dan 24 meter. De Raad beveelt de Minister van Infrastructuur en Waterstaat aan om breder onderzoek te verrichten, met als doel het vergroten van de veiligheidswinst voor de gehele Nederlandse kottervloot. Dit onderzoek moet het veiligheidsrisico in kaart brengen van asymmetrische beladingstoestanden op kotters van alle lengtes.