Allianz Global Wealth Report 2024: Verrassende opluchting

Allianz bracht vandaag de vijftiende editie van zijn Global Wealth Report uit, waarin de activa en de schuld van gezinnen in bijna 60 landen onder de loep worden genomen.

• Verrassende opluchting: de wereldwijde financiële activa van gezinnen zijn in 2023 met 7,6% gestegen, waarbij de verliezen van het voorgaande jaar ruimschoots werden goedgemaakt.
• Geen plaats voor bankdeposito’s: vers spaargeld genormaliseerd na de pandemiegerelateerde topjaren, toen spaarders niets van banken wilden weten.
• Verwachte terughoudendheid: met de stijgende rente zakte de groei van de particuliere schuld verder terug tot 4,1% wereldwijd, de laagste groei in negen jaar.
• Tegenslag: de hogere rentevoeten wogen ook op vastgoedactiva die de laagste groei in 10 jaar lieten optekenen met een stijging van amper 1,8%.
• Nederland: de financiële activa boekten opnieuw een reële groei (2,6%), maar blijven in reële termen nog onder het niveau van 2019.

Verrassende opluchting
2023 werd gekenmerkt door een forse monetaire verkrapping. Maar de economieën bleken veerkrachtig en de markten stegen zelfs. Tegen deze achtergrond lieten de wereldwijde financiële activa  van gezinnen een sterke groei optekenen: Met een stijging van 7,6% werden de verliezen van vorig jaar (-3,5%) ruimschoots goedgemaakt. In totaal waren de financiële activa eind 2023 goed voor 239 biljoen euro. De groei in de drie belangrijkste activaklassen was vrij ongelijk. Waardepapier (11,0%) en verzekeringen/pensioenen (6,2%) profiteerden van de beurshausse en hogere rentevoeten en groeiden aanzienlijk sneller dan het gemiddelde van de afgelopen tien jaar. De groei van de bankdeposito’s daalde daarentegen tot 4,6% na de pandemiegerelateerde topjaren, waarbij een van de laagste stijgingen van de afgelopen 20 jaar werd opgetekend.
Het herstel in 2023 was breed gedragen. In feite noteerden slechts twee landen, Nieuw-Zeeland en Thailand, negatieve groeicijfers. Bovendien was de groei relatief gelijkmatig in alle regio’s, niet in het minst in Azië en Noord-Amerika, die beide met ruim 8% groeiden, waarbij de VS (8,6%) nog sterker groeiden dan China (8,2%). Als gevolg daarvan is het groeivoordeel van de opkomende economieën ten opzichte van de ontwikkelde economieën opnieuw sterk gekrompen, tot slechts 2 pp vorig jaar; in zes van de laatste zeven jaar hebben de opkomende economieën hun groeivoorsprong grotendeels verloren. “De relatief zwakkere groei van armere landen weerspiegelt de nieuwe realiteit van een versplinterende wereld”, aldus Ludovic Subran, hoofdeconoom van Allianz. “Tot 2017, het jaar waarin de handelsgeschillen tussen de VS en China uitbraken, hadden armere landen nog een groeivoordeel van 10 procentpunt of meer ten opzichte van rijkere landen. We zullen allemaal een prijs betalen voor de ontkoppeling, maar de opkomende economieën zullen dit het meest voelen. Een minder verbonden wereld is een meer ongelijke wereld.”
 
Geen plaats voor bankdeposito’s
In 2023 werd de normalisering van vers spaargeld voortgezet na de pandemiegerelateerde topjaren van gedwongen sparen: het daalde met 19,3 procent tot 3,0 biljoen euro. Deze daling was bijna uitsluitend toe te schrijven aan bankdeposito’s. Over het geheel genomen ontvingen banken wereldwijd slechts 19 miljard euro, een terugval van 97,7%. De hoofdschuldige: Amerikaanse gezinnen die deposito's ter waarde van 650 miljard euro liquideerden. De andere twee activaklassen bleven daarentegen populair bij spaarders. De instroom naar waardepapieren nam zelfs opnieuw toe met 10,0%. Wat de favorieten binnen deze activaklasse betreft, vond er echter een opmerkelijke verandering plaats: terwijl aandelen op veel markten veelal werden verkocht, boekten spaarders sterke winsten met obligaties, dankzij de rente-ommekeer. En de verzekeringen/pensioenen bleken relatief robuust, met een wereldwijde daling van vers spaargeld van slechts 4,9%.
 
Verwachte terughoudendheid
Hoewel financiële activa de rente-ommekeer teniet deden, had dit in 2023 een duidelijk effect op de passiefzijde van de balansen van gezinnen: De groei van de particuliere schuld zakte verder terug tot 4,1% wereldwijd, de laagste groei in negen jaar. In totaal bedroeg de wereldwijde schuld van gezinnen eind 2023 57 biljoen euro. In vrijwel alle regio’s werd in 2023 een afname van de schuldgroei waargenomen. Dat viel vooral op in West-Europa en Noord-Amerika, waar de groei meer dan halveerde tot respectievelijk 1,1% en 2,9%. Aangezien de nominale groei van de wereldwijde economische activiteit door de inflatie hoog bleef, daalde de wereldwijde schuldgraad (schuld als percentage van het bbp) voor het derde jaar op rij met 1,5 procentpunt tot 65,4%. Ook dit was ruim 3 pp lager dan 20 jaar geleden.
De relatief sterke groei van de activa en de relatief zwakke groei van de passiva leidden tot een aanzienlijke stijging van 8,8% voor de wereldwijde netto financiële vermogens (financiële activa minus passiva). In totaal waren de wereldwijde netto financiële vermogens eind 2023 goed voor 182 biljoen euro; dit betekent een stijging van bijna 15 biljoen euro in vergelijking met het voorgaande jaar en is ook 4 biljoen euro boven de vorige recordwaarde sinds 2021.
 
Tegenslag
De andere activaklasse die last had van de stijgende rentevoeten, was vastgoed. Dat liet de laagste groei in 10 jaar optekenen, met slechts 1,8%; in West-Europa daalde het met 2,2%. Maar ook in het verleden zijn de groeicijfers van vastgoed op de meeste markten achtergebleven bij die van financiële activa; in Noord-Amerika bijvoorbeeld bedroeg de jaarlijkse kloof de afgelopen twintig jaar bijna 1 pp, wat het feit weerspiegelt dat de meerwaarden op lange termijn voor vastgoed lager zijn dan die voor aandelen. Maar de toekomst wordt waarschijnlijk nog uitdagender, gezien de toenemende impact van de klimaatverandering op vastgoedactiva. Hoewel natuurrampen de krantenkoppen domineren, zullen de kosten van de overgang naar klimaatvriendelijke gebouwen (zogenaamde transitierisico’s) op lange termijn de grootste impact hebben. Prognoses van de huizenprijsindex (HPI) onder verschillende klimaatscenario's tot 2050 laten voor veel markten een daling zien van 20% of meer. Voor alle markten in kwestie zou de waarde van vastgoed 30 biljoen euro lager kunnen uitvallen. “In de toekomst zullen de huizenprijzen gelijk worden bepaald door hun locatie en door hun energie-efficiëntie”, aldus Hazem Krichene, medeauteur van het rapport. “Maar terwijl grotere fysieke risico’s onvermijdelijk zijn, zijn transitierisico’s dat niet: het zijn de resultaten van beleidsbeslissingen. Australië wijst de weg. Een ambitieus klimaatbeleid kan leiden tot een sterke daling van het energieverbruik, waardoor de impact op de huizenprijzen tot een minimum wordt beperkt. De potentiële grote verliezen op andere markten zijn een duidelijke oproep tot een efficiënt en effectief klimaatbeleid. Het is nog steeds niet te laat.”
 
Nederland: Vier verloren jaren
Het financiële vermogen van Nederlandse gezinnen steeg in 2023 met 6,8%, ruim boven het regionale gemiddelde van 5,0%. De belangrijkste drijvende kracht was de grootste activaklasse in de portefeuille van Nederlandse gezinnen, nl. verzekeringen/pensioenen (aandeel van 55%), die met 8,8% toenam. De andere twee activaklassen lieten een matige groei optekenen van respectievelijk 4,7% (waardepapieren) en 4,0% (bankdeposito’s). 
In lijn met de wereldwijde trend daalde het verse spaargeld met 43% tot 29 miljard euro. Maar in andere opzichten keerden de Nederlandse spaarders terug naar hun unieke spaargedrag van voor de pandemie, waarbij de voorkeur wordt gegeven aan verzekeringen/pensioenen. Naar deze activaklasse ging het grootste deel van het verse spaargeld, 26 miljard euro, een stijging van 9% ten opzichte van het voorgaande jaar. En tegelijkertijd verkochten Nederlandse spaarders voor het tweede jaar op rij hun waardepapieren (-23 miljard euro), voornamelijk aandelen. Maar ondanks de rente-ommekeer kozen ze evenmin voor obligaties. Het verse spaargeld in bankdeposito’s daalde uiteindelijk met 33% tot 23 miljard euro. 
Het beeld is minder rooskleurig in reële cijfers: Gecorrigeerd voor inflatie bedroeg de stijging in 2023 2,6 procent. Ten opzichte van het niveau van voor de pandemie (2019) was de koopkracht van financiële vermogens eind 2023 nog 13,9% lager. De Nederlandse spaarders leden vier verloren jaren. Het vastgoedvermogen is in 2023 met 1,9% afgenomen. Maar die tegenvaller kwam er na jaren van sterke groei, de waarde van vastgoed in 2023 ligt nog altijd boven die van 2021.
De schuldgroei kwam bijna tot stilstand en steeg met slechts 1,4%, de laagste stijging in 10 jaar. De netto financiële vermogens, ten slotte, stegen met een stevige 9,8%. Met een netto financieel vermogen per capita van 117.280 euro blijft Nederland op de 9e plaats staan op de ranglijst van de 20 rijkste landen wereldwijd en nummer 3 in Europa (achter Denemarken en Zweden) (zie tabel).
 
 
Netto financieel vermogen per capita in 2023
 
               In euro J/J in % Rangschikking 2003
1             Verenigde Staten                 260.320              9,8         2
2             Zwitserland                          255.440              2,5         1
3             Denemarken                        172.200              4,3         15
4             Singapore                            171.930              7,1         11
5             Taiwan                                 148.750              9,9         10
6             Nieuw-Zeeland                    127.430              -1,3        6
7             Zweden                               125.660              10,6      14
8             Canada                                123.130              7,8         9
9             Nederland                            117.280              9,8         5
10          België                                    104.040              5,5         3
11          Australië                                  99.490             11,1      18
12          Japan                                      91.940 6,2         4
13          Verenigd Koninkrijk                 80.110 1,4         8
14          Italië                                        76.930 7,4         7
15          Ierland                                     74.450 5,2         16
16          Frankrijk                                  72.380 8,2         12
17          Oostenrijk                               70.410 5,2         13
18          Duitsland                                 69.060 9,2         17
19          Malta                                       58.730 5,2         19
20          Spanje                                    43.690 9,1         21
 
De interactieve “Allianz Global Wealth Map” is HIER te vinden op de homepage: