Abstracte vs. concrete schadebegroting bij zaakschade: Een kritische beschouwing

Vorig jaar heeft de Hoge Raad een arrest gewezen waarin de aftrek nieuw-voor-oud bij kabel- en leidingschades aan de orde was. De Hoge Raad oordeelde dat voordeelstoerekening mag worden toegepast bij abstract berekende zaakschade. In dit artikel gaat Daan van Ark, advocaat bij VanTraa Advocaten, in op dit arrest.

In de wereld van het schadevergoedingsrecht is de begroting van schade een cruciale stap naar rechtvaardigheid voor de benadeelde partij. Een recente uitspraak van de Hoge Raad, namelijk HR 23 juni 2023, Evides/GKB, heeft echter een scherp debat aangewakkerd over de methoden van schadebegroting bij zaakschade.
 
Deze zaak draaide om een conflict tussen Evides en GKB Installatie, waarbij GKB tijdens werkzaamheden een waterleiding van Evides beschadigde. Het geschil concentreerde zich op de vraag of bij zaakschade, waarbij schade in beginsel abstract wordt begroot, ruimte is voor voordeelstoerekening, met name de aftrek nieuw-voor-oud.
 
De Hoge Raad oordeelde dat voordeelstoerekening wel degelijk mag worden toegepast bij zaakschade, zelfs bij abstracte begroting. Deze beslissing werd gemotiveerd door het principe dat de benadeelde partij zoveel mogelijk in de situatie moet worden gebracht waarin hij zou hebben verkeerd zonder de schadeveroorzakende gebeurtenis. Hieruit volgt dat schade moet worden berekend met inachtneming van alle omstandigheden van het concrete geval, inclusief eventuele voordelen die de benadeelde heeft genoten als gevolg van de gebeurtenis.
 
Daan van Ark, advocaat bij Van Traa Advocaten, werpt echter kritische vragen op over de motivering van de Hoge Raad. De discussie draait met name om de vraag of bij zaakschade de schade als abstract of concreet moet worden beschouwd. Volgens de traditionele benadering wordt zaakschade abstract begroot, wat betekent dat er wordt geabstraheerd van de daadwerkelijke uitgaven voor herstel. Echter, de Hoge Raad lijkt met deze uitspraak een verschuiving naar een meer concrete benadering te impliceren, waarbij de schade op concrete wijze wordt begroot met inachtneming van de herstelkosten.
 
De discussie strekt zich ook uit tot de vraag of voordeelstoerekening wel verenigbaar is met abstracte schadebegroting. Sommige auteurs betogen dat genoten voordeel niet kan worden toegerekend bij een abstracte begroting van herstelkosten. Anderen stellen dat voordeelstoerekening wel degelijk mogelijk is binnen een abstracte schadebegroting, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.
 
Het arrest van de Hoge Raad roept dus belangrijke vragen op over de fundamentele principes van schadebegroting bij zaakschade. De discussie tussen abstracte en concrete benaderingen van schadebegroting blijft voortduren, waarbij de rol van voordeelstoerekening een centrale kwestie blijft.

Over Daan van Ark
Daan van Ark is in 2020 beëdigd als advocaat en werkt sinds mei 2023 bij Van Traa. Daan heeft in zijn werk een focus zaken die te maken hebben met Verzekeringen en Aansprakelijkheid. Daan heeft een brede juridisch-wetenschappelijke interesse. Naast zijn werk als advocaat is hij promovendus aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zijn proefschrift gaat over causaliteit in het verzekeringsrecht.