Uitdagingen bij het vergroten van brandveiligheid in stallen

Het realiseren van een aparte technische ruimte die fungeert als een afzonderlijk brandcompartiment blijkt geen haalbare optie te zijn in bestaande stallen. Bovendien zijn de mogelijkheden om dieren te redden na het uitbreken van brand zeer beperkt. Twee recente rapporten van Wageningen Livestock Research werpen licht op deze vraagstukken en stellen alternatieve maatregelen voor om de brandveiligheid te vergroten.

In opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid heeft Wageningen Livestock Research, in samenwerking met het Nederlands Instituut voor Publieke Veiligheid (NIPV), uitgebreid onderzoek gedaan naar twee hoofdonderwerpen met betrekking tot brandveiligheid in de veehouderij. Deze onderwerpen zijn voortgekomen uit aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

De onderzoeksgebieden omvatten:

1. Het realiseren van technische ruimtes als aparte brandcompartimenten in bestaande stallen.
2. Het redden van dieren na het uitbreken van brand.

Minister Piet Adema heeft vandaag een brief gestuurd naar de Tweede Kamer waarin hij de kwestie van brandveiligheid in de veehouderij aankaart.

Technische ruimte
Een belangrijke conclusie uit het onderzoek naar het verbeteren van de brandveiligheid in stallen is dat op veehouderijen doorgaans geen aparte technische ruimte aanwezig is zoals voorgeschreven in het Bouwbesluit 2012. De benodigde apparatuur wordt vaak verspreid over het bedrijf geplaatst, waarbij de ruimtes waarin deze apparatuur zich bevindt, ook voor andere doeleinden worden gebruikt. Bijvoorbeeld, op varkensbedrijven worden centrale gangen vaak voor meerdere doeleinden gebruikt.

Het realiseren van een technische ruimte als afzonderlijk brandcompartiment, zoals voorgeschreven in het Bouwbesluit 2012, is daarom niet haalbaar. Bovendien voorkomt een dergelijke technische ruimte niet de verspreiding van rook, wat ook een directe bedreiging vormt voor dieren. Het uitvallen van ventilatie door stroomstoringen als gevolg van brand in een technische ruimte, blijft ook een risico voor de dieren.

Redden van dieren
Een ander aspect dat is onderzocht, is de mogelijkheid om dieren te redden nadat er brand is uitgebroken. Deze mogelijkheid is zeer beperkt, voornamelijk omdat dieren vaak niet zelfredzaam zijn en/of niet gewend zijn om naar buiten te gaan in geval van nood. Bovendien zijn er meestal geen faciliteiten aanwezig op het bedrijf om grote groepen dieren (bijvoorbeeld duizenden pluimvee) op te vangen. Daarom is het van cruciaal belang dat maatregelen gericht op het vergroten van de overlevingskans van dieren, zich richten op het voorkomen van brand en de verspreiding ervan.

Kansrijke maatregelen

Op basis van de belangrijkste bekende oorzaken van brand zijn er twee belangrijke aspecten voor het verbeteren van de brandveiligheid in zowel bestaande als nieuwe stallen:

1. Bewustwording creëren en zorgen voor veilige werkomstandigheden tijdens werkzaamheden.
2. Het installeren van veilige elektrische systemen.

Daarnaast kan bij nieuwbouw en verbouw beter worden onderzocht welke maatregelen bijdragen aan een verhoogde brandveiligheid, door gebruik te maken van het denkkader voor brandveiligheid. Dit denkkader brengt de interacties tussen het gebouw, het gebruik en de gebruikers in kaart. Hoewel dit denkkader momenteel voornamelijk wordt toegepast bij woningen en kantoren, kan het ook waardevol zijn bij stallen. Door dieren toe te voegen als een van de parameters binnen dit denkkader, kan een beter en meer integraal ontwerp worden bereikt. Uit het onderzoek van WUR blijkt ook dat wetgeving op het gebied van milieu en dierenwelzijn vaak niet ten goede komt aan de brandveiligheid. Een integraal denkkader kan helpen om de impact van voorgestelde maatregelen op meerdere aspecten inzichtelijk te maken.