Scherpere houding accountants nodig bij frauderisicoanalyse

Accountants vinden een kritische instelling om fraude te signaleren belangrijk, maar kunnen dit in de praktijk nog veel scherper toepassen. Dit is van groot maatschappelijk belang. De verplichte stappen in de frauderisicoanalyse worden wel gevolgd, maar vaak te oppervlakkig. Dit blijkt uit het AFM-onderzoek ‘Scherper op frauderisico’s!’ In 27 van de 32 onderzochte wettelijke controles zijn één of meerdere bevindingen geconstateerd in de frauderisicoanalyse.

Goed signaleren van frauderisico’s is kerntaak accountants
Fraudes bij ondernemingen kunnen grote maatschappelijke impact hebben en bijvoorbeeld leiden tot omvangrijke schade voor beleggers en andere stakeholders van de onderneming. Frauderisico’s signaleren en opvolgen bij ondernemingen die hun boeken moeten laten controleren, is de kerntaak van de accountant. Die maakt vooraf een frauderisicoanalyse, zodat duidelijk is waar extra op moet worden gelet tijdens de controle. Als de frauderisicoanalyse onvoldoende wordt uitgevoerd, is de kans groter dat een mogelijke fraude over het hoofd wordt gezien. Daarom heeft de AFM een onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de frauderisicoanalyse bij 32 wettelijke controles.

Overduidelijke frauderisico’s in helft van onderzochte controles niet onderkend
Het veronderstelde risico op fraude in de omzetverantwoording wordt bijvoorbeeld vaak niet onderkend. Ook is het risico dat het management zelf fraude pleegt vaak niet specifiek gemaakt.

Verplichte stappen bij frauderisicoanalyse worden gevolgd, maar diepgang moet beter
De AFM ziet dat de stappen die nodig zijn om te komen tot een goede inschatting van de frauderisico’s wel worden doorlopen, maar dat dit vaak te oppervlakkig gebeurt. Ook wordt regelmatig beredeneerd waarom frauderisico’s er niet zijn, in plaats van dat goed wordt bekeken hoe frauderisico’s zich wel kunnen voordoen. Dat is de omgekeerde wereld.

Zonder scherpe frauderisicoanalyse valse start wettelijke controle, in 2024 opnieuw onderzoek
Hanzo van Beusekom, AFM-bestuurslid verantwoordelijk voor toezicht op accountantsorganisaties: “Een wettelijke controle krijgt een valse start wanneer de frauderisicoanalyse die hieraan voorafgaat oppervlakkig wordt uitgevoerd. Het is beter om dit nu preventief te verbeteren, dan om straks te maken te krijgen met een uitslaande brand.” In 2024 gaat de AFM opnieuw onderzoek doen naar hoe accountantsorganisaties omgaan met fraude. Dit blijft een terugkerend thema van de AFM.