Merendeel F1-categorie vuurwerkfonteinen onveilig

Onlangs heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) het onderzoek naar fop- en schertsvuurwerk (F1-categorie) afgerond, waarbij in totaal 114 verschillende soorten vuurwerk zijn getest. Hiervan is 56% (merendeels fonteinen) afgekeurd.

De importeurs zijn met een last onder dwangsom verplicht om deze artikelen van de markt te halen en te vernietigen. 25,5% blijkt van afwijkende kwaliteit, dat alleen na aanpassingen op de markt mag worden gebracht. De ILT vindt het zorgelijk dat slechts 18,5% van het onderzochte F1-vuurwerk volledig in orde was, omdat fop- en schertsvuurwerk het hele jaar mag worden verkocht aan en wordt gebruikt door met name jonge consumenten.
 

F1-fonteinen
Fop- en schertsvuurwerk is niet altijd even ongevaarlijk als wordt verwacht en/of gedacht. Er is F1-vuurwerk dat wel veilig is en binnen de veiligheidsafstand van 1 meter blijft. Dit geldt echter niet voor de meerderheid van de onderzochte F1-categorie fonteinen: 69% voldeed niet aan de essentiële veiligheidseisen.

 

Naar aanleiding van het onderzoek concludeert de ILT dat de geteste fonteinen in fop- en schertsvuurwerk niet voldoen aan de essentiële veiligheidseisen die de Europese Pyro-richtlijn 2013/29 en het Vuurwerkbesluit stellen aan categorie F1-vuurwerk.

 

Essentiële veiligheidseisen
In de Europese Pyro-richtlijn 2013/29 is vuurwerk ingedeeld in 4 categorieën. Categorie F1, fop- en schertsvuurwerk, mag het hele jaar worden verkocht aan personen vanaf 12 jaar en wordt vaak gebruikt bij feestjes. Sommige soorten mogen binnenshuis worden afgestoken. Voor dit vuurwerk gelden strenge normen (zoals NEN-norm 15947), zo mogen er geen vonken komen buiten een cirkel van 1 meter en mag het vuurwerk maximaal 7,5 gram pyrotechnische lading (kruit) bevatten.

 

Vuurwerkproducten die op de Europese markt worden aangeboden, moeten beschikken over een typetestcertificaat, een batchtestrapport en een conformiteitsverklaring waarmee de importeur verklaart dat de artikelen van goede kwaliteit zijn en dat hij verantwoordelijk is voor deze artikelen. Met de CE-markering geeft de fabrikant aan dat het artikel in overeenstemming is met de Europese regelgeving en voldoet aan de essentiële veiligheidseisen. Hoewel de vuurwerkartikelen voorzien waren van een CE-markering, is het zorgelijk dat slechts 18,5% van het onderzochte F1-vuurwerk naar behoren functioneerde en goed is bevonden.

 

Dit onderzoek naar F1-vuurwerk en de jaarlijks terugkerende hoge afkeurcijfers en afwijkingen bij consumentenvuurwerk zijn voor de ILT aanleiding om nader onderzoek te doen naar de rol van de CE-markering voor consumentenvuurwerk.

 

Over het productveiligheidsonderzoek
In totaal zijn er 114 verschillende soorten vuurwerk getest; 56% werd afgekeurd, het betrof voornamelijk fonteinen waarbij er brandende delen en/of crackling buiten de veiligheidscirkel van 1 meter kwamen. Crackling is een effect waarbij de verbranding van een speciaal soort kruit gepaard gaat met kleine knalletjes.

 

Bij het vuurwerk van afwijkende kwaliteit (25,5%) stuitte de ILT op onduidelijke teksten op de verpakking, verkeerde etiketten of ontbrekende, verplichte teksten als ‘geschikt voor particulier gebruik’ of ‘veiligheidsafstand 1 meter’. Ook was er vuurwerk dat afwijkend functioneerde, maar waarbij deze afwijkingen niet leidden tot het afkeuren van het vuurwerk.

 

De importeurs van het vuurwerk dat niet voldeed, kregen de opdracht om de afgekeurde artikelen van de markt te halen en te vernietigen. Vuurwerk waarvan bijvoorbeeld de wettelijk vereiste informatie niet of onjuist op de verpakking was aangegeven, kon door de importeur worden hersteld. De betreffende importeurs hebben bij de ILT aangetoond dat het afgekeurde vuurwerk inmiddels is vernietigd of indien mogelijk is hersteld.

 

Chemische analyse
Uit de productveiligheidstests bleek dat bij 8 type fonteinen brandende elementen te hoog en te breed werden verspreid om binnen de cirkel van één meter veilig te kunnen functioneren. Een chemische analyse moest duidelijk maken of de chemische samenstelling van invloed was op het functioneren. Door TNO is onderzocht of de kruitmassa aanleiding was voor overschrijdingen; dit was slechts bij 1 artikel het geval. Over het algemeen is in de F1-fonteinen geen overschrijding van de toegestane maximale hoeveelheid kruit gevonden. Het is onduidelijk waardoor de fonteinen niet voldoen aan de essentiële veiligheidseisen. Er kunnen meerdere redenen zijn waardoor de effecten van de fonteinen buiten de veiligheidsafstand terechtkomen. De oorzaak hiervan is met de ILT ter beschikking staande onderzoeksmethodes niet te herleiden.

 

Toezicht ILT
De ILT houdt toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving voor vuurwerk op grond van de Europese Pyro-richtlijn, de Ract en het Vuurwerkbesluit. Het doel van dit toezicht is het bevorderen van de veiligheid voor de consument. Voorkomen moet worden dat onveilig vuurwerk in omloop wordt gebracht. Het hele jaar door worden controles uitgevoerd door de ILT, we kijken heel gericht naar het reguliere (consumenten)vuurwerk dat het grootste risico vormt. Dat zijn onder meer controles op de productveiligheid van vuurwerk, op de in- en uitvoer en het voorhanden hebben van vuurwerk. Deze controles - regelmatig in samenwerking met douane en politie - vinden plaats bij de importeurs, postpakketdiensten, aan de grens, in de havens, langs de weg en bij verkooppunten.