financieelkwetsbaar

Enno Wiertsema, algemeen directeur van brancheorganisatie Adfiz, schrijft maandelijks een column. Dit keer over de online platformbijeenkomst #financieelkwetsbaar van Wijzer in Geldzaken. Daarbij werd ondermeer bekend gemaakt dat 11% van de Nederlanders aangeeft met hun huidige inkomen (redelijk tot heel) moeilijk rond te kunnen komen.

Vorige week dinsdag vond de door Wijzer in Geldzaken georganiseerde online platformbijeenkomst #financieelkwetsbaar plaats. Daarbij werd onder meer bekend gemaakt dat 11% van de Nederlanders aangeeft momenteel (redelijk tot heel) moeilijk rond te kunnen komen met hun inkomen. Koningin Maxima, die erevoorzitter is van Wijzer in Geldzaken, opende de bijeenkomst en vroeg aandacht voor de gevolgen van de coronacrisis voor financieel kwetsbare mensen. Ze deed daarbij een oproep om te zorgen voor meer financiële weerbaarheid en riep partijen op om met elkaar samen te werken.

Gevraagd hoe hier invulling aan te geven, gaf minister Hoekstra – ook aanwezig bij deze bijeenkomst – aan dat financieel weerbaar zijn in de eerste plaats een eigen verantwoordelijkheid is. Maar dat het wel belangrijk is dat we er samen voor zorgen dat iedereen van jongs af aan leert verstandige financiële keuzes te maken. Dat dit inderdaad belangrijk is en er nog een hoop werk te verzetten valt om mensen financieel weerbaarder te maken, tonen de cijfers. Uit verschillende (internationale) onderzoeken blijkt dat 40% van de Nederlandse consumenten niet weet wat bepaalde financiële basisbegrippen betekenen. En dat 85% van de ondervraagde Nederlanders niet in staat is om vijf financiële basisvragen correct te beantwoorden. En dat deze beperkte financiële geletterdheid leidt tot de neiging om minder te sparen.

Nu zou je kunnen denken: ‘Soit. Mijn kennis op – pak ‘m beet – medisch vlak is ook beperkt. Daarom bezoek ik bij gezondheidsklachten de huisarts.’ En dat is ook prima, want de toegang tot de gezondheidszorg is in Nederland laagdrempelig. Maar in weerwil van wat de onderzoekers concludeerden die de gevolgen van het provisieverbod evalueerden, geldt dat niet voor de toegang tot financiële gezondheidszorg, oftewel financieel advies. Die verslechtert zelfs. De voorkeur van consumenten verschuift van het inwinnen van onafhankelijk financieel advies naar doe-het-zelven. Dat komt met name door de nadruk die wordt gelegd op de kosten van advies. Van iedere tien mensen die aangeven een voorkeur te hebben voor persoonlijk advies door een onafhankelijk adviseur, zien er zes uiteindelijk toch vanaf. Enerzijds omdat ze de advieskosten niet willen betalen, anderzijds omdat ze deze kosten niet kunnen betalen (overigens wijst onderzoek uit dat consumenten de advieskosten hoger inschatten dan ze in werkelijkheid zijn).

Dit alles zorgt ervoor dat 70% van de Nederlandse huishoudens enige financiële zorgen heeft en 20% met betalingsproblemen kampt. Die financiële zorgen zijn niet alleen op persoonlijk vlak een probleem, maar ook maatschappelijk en voor werkgevers. Want een werknemer met financiële problemen die voltijds werkt en een modaal salaris verdient, kost een werkgever gemiddeld 13.000 euro per jaar. Kosten die veroorzaakt worden door de gevolgen van stress: verminderde concentratie, lagere productiviteit en een hoger verzuim. Op jaarbasis hebben we het dan, omgerekend naar de hele beroepsbevolking, over een kostenpost van ruim 10 miljard euro voor werkgevers. Het is dan ook niet verwonderlijk dat 75% van de werkgevers de financiële gezondheid van werknemers een belangrijk onderdeel van het HR-beleid noemt. En dat maar liefst 80% van de werkgevers hun werknemers met geldproblemen graag wil ondersteunen.

Bijna tweeënhalf jaar geleden vroeg ik in een van mijn columns ook al aandacht voor de financieel kwetsbaren onder ons. En waarschuwde ik ervoor dat we deze groep mensen niet als ‘collateral damage‘ mogen beschouwen. Daar waarschuw ik nu weer voor. De minister kan wel roepen dat financiële gezondheid in de eerste plaats een eigen verantwoordelijkheid is, maar dat geldt ook voor de lichamelijke of geestelijke gezondheid. En de toegang tot hulp of advies daarbij hebben we wél laagdrempelig gemaakt. Zorg er nu dan ook voor dat de toegang tot hulp of advies bij financiële gezondheid laagdrempelig en voor iedereen bereikbaar wordt en niet alleen voor de happy few. Hoe? Daarover denk ik graag mee met de minister en werkgeversorganisaties.

Tot slot: ik strooi in deze column kwistig met allerlei cijfers. Cijfers die ik niet zomaar uit m’n mouw schud, maar die stuk voor stuk zijn ontleend aan (internationale) onderzoeken en die je kunt terugvinden in onze uitgave Advies in Cijfers. Ben je geen lid van Adfiz, maar wil je wel inzicht krijgen in de omvang, het belang en de impact van onafhankelijk financieel advies in Nederland? Stuur me dan een e-mail en ik zorg ervoor dat je een exemplaar ontvangt van de 2020-editie van Advies in Cijfers.