Meer vergoeding voor opruimkosten drugsafvaldumpingen

Het kabinet verruimt de vergoeding van opruimkosten na dumpingen van drugsafval voor particulieren en overheden. Uitgangspunt is en blijft dat de vervuiler betaalt. Maar daders van illegale dumpingen zijn vaak lastig op te sporen. Onschuldige burgers mogen daarvan niet te dupe zijn en mogen niet met hoge opruimkosten blijven zitten.

Dat schrijft minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid, mede namens staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat, vandaag aan de Tweede Kamer. Particulieren krijgen volgens de huidige regeling de opruimkosten van drugsafval volledig vergoed tot een bedrag van maximaal 25.000 euro. Gemeenten, provincies en waterschappen krijgen nu de helft van de kosten vergoed tot een bedrag van 25.000 euro. Voor de meeste dumpingen voldoet deze regeling, maar soms zijn de kosten een stuk hoger. De bewindspersonen willen voorkomen dat hierdoor schrijnende situaties ontstaan. Bijvoorbeeld óf een onschuldige particulier een hoge rekening uit eigen zak moet betalen, óf er onvoldoende geld is en het milieu de dupe is.

Criminelen lozen giftige stoffen die vrijkomen bij de productie van synthetische drugs vaak langs de openbare weg of in natuurgebieden. Dat heeft grote schade voor de bodem, het grondwater en de landeigenaren tot gevolg.

"Het lozen van drugsafval laat duidelijk het giftige effect van georganiseerde misdaad zien op onze samenleving. Criminelen dumpen hun drugsafval, omdat ze alleen uit zijn op zoveel mogelijk winst. Dat doen ze over de ruggen van onschuldige burgers, de natuur en ten koste van onze veiligheid. Daarom rollen we niet alleen drugslabs op, maar pakken ook de gevolgen aan’’, aldus minister Yeşilgöz-Zegerius.

Staatsecretaris Heijnen: "Drugsdumping is asociaal gedrag, dat ten koste gaat van onschuldige mensen en het milieu. Het is zuur dat we met belastinggeld de troep van criminelen op moeten ruimen, maar dat is nodig. Drugsdumping is gevaarlijk voor mensen en ook voor het milieu. Bij grote dumpingen kan zelfs de drinkwaterwinning in gevaar komen, en dat willen we niet.”

Verruiming bestaande regeling
De twaalf provincies voeren de subsidieregeling uit en de datum waarop de verruiming ingaat, kan per provincie iets verschillen. De provincies communiceren hierover in het eerste kwartaal van 2023 over de subsidie en het aanmeldformulier. De verruimde regeling treedt na de communicatie in die provincie in werking:

• Particulieren krijgen de kosten volledig vergoed tot maximaal 200.000 euro.
• Decentrale overheden krijgen de helft van de kosten vergoed tot een bedrag van 50.000 euro. Eventuele kosten daarbovenop worden volledig vergoed tot maximaal 200.000 euro.
• Voor gedupeerden die onder de oude subsidieregeling in 2021 en 2022 te maken hadden met een drugsafvaldumping en in de nieuwe regeling een hogere vergoeding zouden krijgen, wordt bekeken of zij met terugwerkende kracht een extra aanvraag kunnen indienen.

Maatwerk megadumpingen
Voor drie uitzonderlijke gevallen met grootschalige bodemschade en grondwaterverontreiniging in Noord-Brabant geldt dat de kosten ook het plafond van de verruimde subsidieregeling ruimschoots overschrijden. In deze gevallen financiert het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, in samenwerking met betrokken partijen, de kosten om een snellere sanering mogelijk te maken. Daar waar er een verantwoordelijke partij in beeld is, zullen de door de overheid gemaakte kosten teruggehaald worden. Het betreft hier de drie megadumpingen in de provincie Noord-Brabant: Brabantse Wal/Halsteren, Neerkant/Deurne en Zundert. Deze megadumpingen waren voor de Tweede Kamer ook aanleiding om aan te dringen op een nieuwe ruimere regeling. Als de Rijksoverheid hier niet samen met de provincie Noord-Brabant zou ingrijpen, zou grote schade aan het milieu en verspreiding van chemische stoffen via het grondwater op de loer liggen. Die situatie wordt hierdoor voorkomen.

Nieuwe Rijksregeling
Op dit moment wordt gewerkt aan een nieuwe structurele rijksregeling voor het opruimen van drugsafval. De planning is om deze per 1 januari 2025 in werking te laten treden als vervanging van de huidige subsidieregeling. De nieuwe regeling komt tot stand in overleg met het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Unie van Waterschappen (UvW), de Vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG) en twee partijen met veel praktijkervaring: provincie Noord-Brabant en uitvoeringsorganisatie BIJ12 van de gezamenlijke provincies.

De vervangende rijksregeling zal in grote lijnen overeenkomen met de huidige regeling die nu eerst wordt verruimd. In de nieuwe rijksregeling wordt ook rekening gehouden met megadumpingen, zodat maatwerk niet meer nodig zal zijn. Ook worden de opruimkosten bij aangetroffen drugslaboratoriums in de nieuwe regeling meegenomen. En worden kennis en expertise rond drugslabs en lozingen van drugsafval verder uitgewisseld, om de aanpak te verbeteren.