Gevaarlijke gassen in maiskuilen

De maisoogst en het inkuilen van de gehakselde mais zijn dit jaar weken eerder begonnen dan normaal. Door de droogte van de afgelopen maanden bevindt zich in de mais veel meer stikstof dan gewoonlijk. Hierdoor ontstaan bij het inkuilen - naast de altijd gevormde kooldioxide - ook nitreuze gassen. ‘Deze zijn zeer giftig en bijtend en kunnen grote risico’s opleveren voor mens en dier’, zegt Marcel Verspeek van Brandweer Nederland.

Daarom zijn vorige week alle brandweerlieden geïnformeerd over hoe te handelen bij dit soort incidenten en zijn zij gewezen op de gevaren. Daarnaast heeft de brandweer de GHOR als ook LTO Nederland van de incidenten en de mogelijke gevaren op de hoogte gesteld, zodat de boeren maatregelen kunnen nemen om eventuele problemen te voorkomen.

Het ontsnappen van gassen bij een ingekuilde maishoop gebeurt niet vaak. "Maar omdat we recent een aantal keren te maken hebben gehad met dit type incident, hebben we besloten om de inzetprocedure bij de brandweerregio’s extra onder de aandacht te brengen. Dit soort incidenten behandelen we als een incident met gevaarlijke stoffen en daarom moeten we ook de IBGS-procedure volgen. Waarschuw bij nitreuze gassen altijd de OVD en de AGS. Probeer het contact met het gas te vermijden. Blijf zoveel mogelijk bovenwinds, ook als de kuil moet worden ontlucht. Maar houd ook rekening met het feit dat zich onder het folie druk heeft opgebouwd. Het openen van het folie kan leiden tot een forse plotselinge roodbruine gaswolk. Lucht de kuil indien mogelijk vanaf bovenwindse zijde en bij voorkeur vanaf een hooggelegen punt en gebruik bijvoorbeeld een touw om de kuil vanaf veilige afstand te openen. Zet daarnaast eventueel ventilatoren in om een direct bedreigde stal of woning tijdelijk te beschermen, zodat er veilig kan worden ontruimd. Indien een bluspakdrager na contact met de damp last krijgt van huidirritatie in de nek, bij de polsen of op de onderbenen, spoel dan direct het betreffende deel ruim met water. Laat metingen door de AGS of door meetploegen uitvoeren. Tenslotte: gebruik geen explosiegevaarmeter bij deze gassen, deze gaat hier direct door kapot.’

Afgelopen week waren er onder meer in Leusden, in Galder en in Haaksbergen incidenten met kuilgassen waarbij de brandweer is ingezet. De brandweer heeft conform de procedure opgetreden. In Leusden en Galder was de maiskuil pas een dag oud. Verspeek: ‘De vorming van nitreuze gassen in de maïskuil zal gewoonlijk toenemen tot de vierde of vijfde dag, waarna de concentratie weer afneemt. Na tien tot veertien dagen zijn de nitreuze gassen meestal verdwenen, maar de kooldioxide blijft dan nog wel aanwezig.’

Welke klachten kunnen optreden?
‘Meerdere klachten. Als er sprake is van irritatie van de luchtwegen en hoesten bij mens of dier, adviseren wij om direct contact te zoeken met een arts of dierenarts. Vertel dat het gaat om blootstelling aan nitreuze gassen. Als een arts niet weet wat hiervan de risico’s zijn, kan deze contact opnemen met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC).’

Welke beschermende middelen kunnen worden gebruikt?
‘Gebruik altijd uitrukkleding en ademlucht. En bij contact met verkleurd folie ook chemiehandschoenen (of anders wegwerphandschoenen onder de werkhandschoenen). Overweeg bij een inzet in de (zichtbare roodbruine) wolk het gebruik van een gaspak. Spoel na de inzet de uitrukkleding en de ademluchttoestellen grondig af met water. Let wel op dat er een kleine kans is op brandgevaar als de bluskleding in de zichtbare wolk is gebruikt, het gas in de kleding achterblijft en het vocht hieruit verdampt.’

Hier kunt u de voorlichtingsvideo van de Brandweer zien.